Z wizytą u Marianny Orańskiej – odkryj pałacową perłę Ząbkowic Śląskich
- Pałac Marianny Orańskiej w Ząbkowicach Śląskich jest jednym z najważniejszych zabytków regionu,
- Zwiedzanie odbywa się wyłącznie z przewodnikiem Pałacu i trwa około 1,5 godziny,
- Trasa obejmuje reprezentacyjne wnętrza, klatki schodowe, sale pałacowe oraz rozległe tarasy widokowe,
- Wstęp na teren pałacu jest biletowany, w ramach biletu można także zwiedzić neogotyckie mauzoleum rodziny Hohenzollernów,
- Całość stanowi fascynującą podróż do epoki Marianny Orańskiej – charyzmatycznej księżniczki i wizjonerki Dolnego Śląska.
Historyczna Ziemia Ząbkowicka
Dzisiaj Ziemia Ząbkowicka odkryje przed Wami swoje oblicze i historyczne tajemnice. Region Ziemi Ząbkowickiej rozciąga się pomiędzy pasmami Gór Bardzkich, Sowich i Złotych, a jego sercem jest Kamieniec Ząbkowicki. To właśnie tutaj, na wzgórzu Zameczno, wznosi się monumentalny Pałac Marianny Orańskiej – jeden z najciekawszych zabytków Sudetów.
Wędrując parkowymi alejkami, można podziwiać rozległe panoramy. Tarasy pałacowe, zbudowane na sześciu poziomach, pozwalają spojrzeć na okolicę z różnych perspektyw – różnica wysokości między najniższym a najwyższym tarasem przekracza trzydzieści metrów. To właśnie ekspozycja widokowa, czyli umiejętne wykorzystanie ukształtowania terenu dla uzyskania szerokiej perspektywy, czyni to miejsce wyjątkowym dla każdego miłośnika krajobrazów.
A za całym XIX wiecznym przedsięwzięciem pałacowym stoi niezwykła kobieta…
Marianna Orańska – matka, kobieta z wizją i wielką miłością
Wędrując przez komnaty pałacu, nie sposób nie wspomnieć o jego fundatorce. Marianna Orańska, królewna niderlandzka, była osobą, która łamała schematy XIX w. Jej życie to gotowy scenariusz na film o sile kobiecej niezależności i macierzyństwie. Była matką czworga dzieci, a największą rolę w historii pałacu odegrał jej syn, Fryderyk Wilhelm Albrecht, któremu przekazała zarząd nad dobrami śląskimi po rozwodzie. Równie ważny był jej syn Johannes Willem von Reinhartshausen…
Małżeństwo Marianny z Albrechtem Hohenzollernem zakończyło się głośnym rozwodem w 1848 r. Przyczyną była przede wszystkim różnica charakterów małżonków, a także liczne zdrady, których dopuścił się Albrecht. Dodatkowym wątkiem była także wielka miłość Marianny do Johanna Heinricha von Rossuma, jej koniuszego. Romans ten wywołał skandal na europejskich dworach i doprowadził do infamii Marianny Orańskiej oraz zakazu przebywania w Prusach dłużej niż 24 godziny. Mimo społecznego ostracyzmu Marianna nie wyrzekła się uczucia do Johanna von Rossuma. Z tego związku urodził się syn, Johannes Willem von Reinhartshausen, którego Marianna wychowywała. Jej relacje rodzinne były pełne troski i zaangażowania, a determinacja i odwaga sprawiły, że pozostała aktywna społecznie i gospodarczo – prowadziła majątki, inwestowała w rozwój regionu, budowała drogi, cegielnie i kamieniołomy. Była symbolem kobiecej siły i emancypacji w XIX w.
Architektura pałacu – neogotycki majstersztyk i liczby, które robią wrażenie
Pałac Marianny Orańskiej w Kamieńcu Ząbkowickim to prawdziwy architektoniczny olśniewacz! Już z daleka zobaczysz cztery wieże jak z bajki, smukłe i dumne, strzegące pałacowego wzgórza. Gdy tylko przekroczysz bramę, trudno będzie nie westchnąć z podziwu dla rozmachu i dbałości o detale. Na murach lśni w słońcu czerwona cegła, a piaskowcowe zdobienia i ostrołukowe okna przyciągają wzrok każdego miłośnika sztuki.
Wchodząc na dziedziniec, aż chce się powiedzieć „ach”! Arkadowe krużganki otaczają przestrzeń, nadając jej lekkości i elegancji, a wysokie sklepienia i strzeliste okna we wnętrzach sprawiają, że czujesz się jak w gotyckiej katedrze. Tu neogotyk spotyka się z romantyczną fantazją, a inspiracje szkockimi zamkami i włoskimi willami przeplatają się z duchem Dolnego Śląska.
Nie sposób nie zachwycić się ogrodami tarasowymi – sześć poziomów zieleni opadających kaskadowo w stronę parku, z których rozpościera się panorama na Sudety. Wśród szumu fontann, z których jedna tryska na 30 metrów w górę, można poczuć się jak w zaczarowanym ogrodzie. To miejsce, gdzie architektura i natura tworzą harmonijną całość.
Liczby pałacowe, które robią wrażenie
- 33 lata trwała budowa pałacu (1839–1872).
- 971 692 talary – historyczny koszt inwestycji, czyli około trzech ton złota,
- 90 000 metrów sześciennych kubatury,
- Do 27 000 metrów kwadratowych powierzchni użytkowej,
- 4 wieże narożne, każda o wysokości ponad 33 metrów,
- 2 dziedzińce wewnętrzne o wymiarach 19,5 × 18,2 metra,
- 6 poziomów ogrodów tarasowych,
- 27 fontann – jedna z nich tryska wodą na wysokość 30 metrów,
- Około 100–102 pomieszczenia,
- 300 schodków do pokonania podczas pełnej trasy turystycznej,
W otoczeniu pałacu znajduje się aż 89 pomników przyrody, obejmujących blisko 100 drzew. Chronione są m.in. dęby, buki, klony, lipy, jesiony, sosny pospolite i sosny amerykańskie. W północnej części kompleksu zachował się historyczny sad, w którym wyhodowano odmianę jabłoni „Książę Albrecht” (Prinz Albrecht). Pałac to miejsce, które nie tylko imponuje liczbami, ale przede wszystkim urzeka pięknem, rozmachem i atmosferą – każdy, kto tu trafi, z pewnością nie raz westchnie z zachwytu!
Pałac Marianny to jeden z najwspanialszych przykładów neogotyku w Europie Środkowej. Zaprojektowany przez wybitnego architekta Karla Friedricha Schinkla, zachwyca monumentalną bryłą i bogactwem detali:
- Plan prostokątny z czterema masywnymi wieżami narożnymi o wysokości ponad 33 metrów każda,
- Elewacje z czerwonej cegły wzbogacone detalami z piaskowca, blankami, ostrołukowymi oknami i dekoracyjnymi maswerkami (ażurowe wzory w oknach),
- Arkadowe krużganki (korytarze z łukami) okalające dziedzińce, nadające bryle lekkości i reprezentacyjnego charakteru,
- Wnętrza z wysokimi sklepieniami, strzelistymi oknami, bogata ornamentyka, neogotyckie kolumny i łuki, a także nowatorskie rozwiązania techniczne – m.in. ogrzewanie podłogowe i windy,
- Ogrody tarasowe na sześciu poziomach, z których rozpościera się panorama na Sudety i okoliczne wzgórza,
- System wodny z 27 fontannami, w tym jedną z najwyższych w Polsce (tryska na 30 metrów).
Po II wojnie światowej pałac został ograbiony i spalony, a marmurowe elementy trafiły do odbudowy Warszawy. Dopiero od 2012 r., po przejęciu przez gminę, rozpoczął się prawdziwy renesans obiektu. Obecnie koszt pełnej rewitalizacji to nawet 250 mln złotych, a już ponad 40 mln zł przeznaczono na remonty i rekonstrukcje.
Zwiedzanie Pałacu Marianny Orańskiej
Zwiedzanie pałacu Marianny to nie tylko lekcja historii, ale też prawdziwa przygoda krajoznawcza. Wstęp jest biletowany, a trasa prowadzi przez reprezentacyjne sale, tarasy widokowe, dziedzińce i mauzoleum rodziny Hochbergów. Całość trwa około półtorej godziny i odbywa się wyłącznie z przewodnikiem, który wprowadza w świat Marianny Orańskiej.
Zwiedzający często zaczynają spacer od stajni, gdzie kiedyś konie miały marmurowe żłoby i lustra, przez korytarze, które były oranżerią, aż po sale balowe i jadalnię z widokiem na parter wodny. Warto także poszukać marmurowej płyty nagrobnej psa Kropelka – to jeden z sympatycznych akcentów tej monumentalnej rezydencji.
Do Pałacu Marianny Orańskiej można dojechać samochodem z Wrocławia, DK nr 8, co zajmie ok 1 h. Można także bezpośrednio z Wrocławia dojechać pociągiem, który zatrzymuje się w Ząbkowicach Śląskich. Do Pałacu dojdziecie szlakiem niebieskim wprost ze stacji PKP przez Park Pałacowy.
Jest to jedno z miejsc must see kiedy odwiedzasz Dolny Śląsk.
