Warowna Góra
- Na szczycie zbudowana jest Twierdza Srebrnogórska – jedna z największych Twierdz Europy,
- Warowna Góra wznosi się nad uroczą Srebrną Górą,
- W zboczach Warownej Góry wieki temu prowadzono wydobycie rud srebra,
- Warto połączyć zwiedzanie Srebrnej Góry i Warownej Góry, a nawet Fortu Ostróg,
- W Srebrnej Górze znajdziecie wiele bezpłatnych miejsc parkingowych, które czekają na turystów.
Góry Bardzkie i Góry Sowie
Wycieczka na Warowną Górę to wyprawa na pogranicze dwóch pasm Sudetów Środkowych: Gór Bardzkich i Gór Sowich. Choć stykają się one na Przełęczy Srebrnej, to różnią się pod niemal każdym względem – od geologii, przez krajobraz, po przyrodę. Nad wszystkim góruje Warowna Góra (686 m n.p.m.), która wraz z Twierdzą Srebrnogórską spina te dwa światy w jedną opowieść.
Góry Bardzkie to pasmo rozciągające się od Przełęczy Srebrnej po Przełęcz Kłodzką. Góry Bardzkie mają charakter łagodny, z grzbietami porośniętymi lasami liściastymi. Ich budowa geologiczna to głównie skały paleozoiczne: łupki, kwarcyty, piaskowce, zlepieńce, mułowce i porfiry. Przez wieki kształtowała je erozja i ruchy tektoniczne związane z sudeckim uskokiem brzeżnym, który dzieli je wyraźnie od Przedgórza Sudeckiego. Najwyższe szczyty to Szeroka Góra (765 m) i Kłodzka Góra (757 m). To pasmo znane z przełomu Nysy Kłodzkiej i pięknego Barda, ale też z cisowych rezerwatów i lokalnych endemitów roślinnych.
Góry Sowie są znacznie starsze – zbudowane z prekambryjskich gnejsów i migmatytów, to jedne z najstarszych gór Europy, ich skały liczą ponad 600 milionów lat. Ciągną się od Przełęczy Srebrnej po dolinę Bystrzycy. Charakteryzuje je kopulasty grzbiet główny z najwyższą Wielką Sową (1015 m), asymetryczne stoki (łagodne na południu, strome na północy) i występowanie wyjątkowych minerałów, jak turmaliny czy beryle.
Przełęcz Srebrna
Jeden z najważniejszych punktów w Sudetach Środkowych – Przełęcz Srebrna (586 m n.p.m.) to przełęcz graniczna, która od wieków stanowiła naturalną linię podziału między Górami Sowimi a Bardzkimi. Przez stulecia krzyżowały się tu szlaki handlowe, wojskowe i komunikacyjne, a dziś łączą się tu szlaki turystyczne piesze i rowerowe. Już w średniowieczu prowadziła przełęczą droga handlowa z Kłodzka do Świdnicy. Trakt ten miał ogromne znaczenie gospodarcze, bo przez Przełęcz Srebrną przewożono m.in. sól, sukno i wino, a z Kłodzka srebro i złoto. Nic dziwnego, że w XVIII w. Prusy postanowiły zbudować tutaj Twierdzę Srebrnogórską – potężne założenie obronne, mające strzec tej strategicznej bramy.
W XIX w., wraz z rozwojem przemysłu, przez przełęcz prowadziła Kolej Sowiogórska (Sowiogórska Kolej Zębata), ze słynnymi wiaduktami i trzecią szyną, umożliwiającą pokonywanie stromych podjazdów. Dziś jej ślady wciąż są widoczne. Dla współczesnego turysty Przełęcz Srebrna to świetny punkt startowy wycieczek – znajduje się tu ogromny parking dla zwiedzających Fort Ostróg i Twierdzę Srebrnogórską.
Warowna Góra – góra srebra i żelaza
Najwyższe wzniesienie w okolicach Srebrnej Góry to właśnie Warowna Góra (686 m n.p.m.). Od północy stromo opada do Doliny Chłopiny, a na wschodzie przez Kłośną obniża się w stronę linii sudeckiego uskoku brzeżnego. To niezwykle ciekawe wzniesienie: zbudowane jest głównie z gnejsów sowiogórskich, z żyłami barytu i srebrnonośnej galeny. To właśnie galena – siarczek ołowiu zawierający domieszki srebra – przyciągnęła tu górników już w średniowieczu. Eksploatacja złóż trwała do XVII w. Bogactwo rud przyczyniło się do rozwoju osady górniczej Silberberg, czyli dzisiejszej Srebrnej Góry, która w XVI w. uzyskała prawa miejskie.
Wędrówkę na Warowną Górę najlepiej rozpocząć z centrum Srebrnej Góry, przy bezpłatnym parkingu obok dawnego kościoła ewangelickiego. Stąd prowadzi czerwony szlak turystyczny, który szerokim, wygodnym traktem wznosi się ku Przełęczy Srebrnej, a następnie podchodzi pod mury twierdzy.
Szczyt Warownej Góry jest w dużej mierze zajęty przez Twierdzę Srebrnogórską – największą górską fortecę Europy, z centralnym Donżonem. Jednak nawet poza murami fortu znajdziemy tu wiele ciekawych miejsc:
- Punkty widokowe – z koron bastionów i okolicznych skałek rozciągają się rozległe panoramy,
- Ślady dawnego górnictwa – w rejonie doliny Chłopiny wciąż widać resztki starych szybów i hałd górniczych,
- Przyrodnicze ciekawostki – w okolicy rosną reliktowe lasy świerkowe i bukowe, a na suchych murawach znaleźć można dziewięćsił bezłodygowy – symbol wielu sudeckich łąk.
Srebrna Góra – wieś z duszą miasta
Srebrna Góra to wieś u stóp Warownej Góry, która przez wieki była prawdziwym miasteczkiem górniczym. Srebrna Góra powstała dzięki eksploatacji galeny – rud srebra i ołowiu – wydobywanych na stokach Warownej Góry i w Dolinie Chłopiny. Choć górnictwo upadło w XVII w, a po II wojnie światowej Srebrna Góra straciła status miasta, w jej układzie urbanistycznym wciąż czuć miejski charakter.
Spacerując główną ulicą Srebrnej Góry, zobaczymy pozostałości miejskiej zabudowy: dawne kamieniczki, budynki gospodarcze, mury oporowe, fragmenty dawnego układu miejskiego. Przy odrobinie uwagi dostrzeżemy zabytkowe detale: stare portale, kamienne nadproża czy oryginalne brukowane podwórka.
Jednym z zabytków miejscowości jest dawny kościół ewangelicki, zbudowany w latach 1785–1787 według projektu Carla Gottharda Langhansa (architekta słynnej Bramy Brandenburskiej w Berlinie). To klasycystyczna budowla z charakterystyczną wieżą i prostą, harmonijną bryłą. Po II wojnie światowej, kiedy wysiedlono niemieckich mieszkańców, kościół popadł w ruinę. Dziś kościół pełni funkcję centrum kultury i historii regionu. Przy kościele znajduje się parking, z którego zaczyna się większość wędrówek w stronę twierdzy.
Jednym z najbardziej urokliwych i rozpoznawalnych elementów Srebrnej Góry są rzeźby żołnierzy napoleońskich, rozstawione w centrum miejscowości i przy ścieżkach prowadzących do twierdzy. To lokalna inicjatywa, mająca upamiętnić oblężenie z 1807 r, kiedy to wojska bawarsko-wirtemberskie (sprzymierzone z Napoleonem) bezskutecznie próbowały zdobyć Twierdzę Srebrnogórską.
Srebrna Góra to dziś miejscowość turystyczna z dobrze rozwiniętą bazą noclegową. Na szczególną uwagę zasługuje Villa Hubertus – dawniej schronisko PTTK, dziś stylowy pensjonat z restauracją, który zachował swój zabytkowy charakter. Srebrna Góra porównywana jest z włoską Toskanią. Porównanie to odnosi się do wąskich uliczek, kolorowych kamienic, pól uprawnych i zieleni, które tworzą atmosferę podobną do tej z Toskanii.
