Adrspach – Skalne miasto
- Adrszpach znajduje się w Czeskich Górach Stołowych,
- Skalne miasto Adrszpaskie jest najbardziej znanym miastem skalnym w Górach Stołowych,
- Dojazd do Adrszpachu jest łatwy, z Wrocławia to ok 2 h., w weekendy kursuje pociąg z Wrocławia,
- Znajdziecie tu niezwykłe formacje skalne, gotycką bramę, pomnik Goethego i wodospady.
To jedna z najpiękniejszych tras widokowych w całych Sudetach – bajkowe formacje skalne, ściany porośnięte zielonym mchem, szum potoków i wodospadów. Jeśli marzy Ci się podróż przez skalny labirynt z nutą tajemnicy, ta wędrówka zachwyci Cię od pierwszego kroku.
Historia turystyki Gór Stołowych
Góry Stołowe, zarówno po polskiej, jak i czeskiej stronie, to jedno z najstarszych i najbardziej rozpoznawalnych pasm Sudetów. Choć dzisiaj są pełne turystów, historia ich eksploracji sięga czasów, kiedy zorganizowana turystyka dopiero raczkowała. W Adršpachu, po czeskiej stronie, pierwsze wyprawy zaczęły się już w XVIII w. – najpierw z sąsiedniego Śląska. Prawdziwy boom nastąpił jednak po pożarze lasów w 1824 r., który odsłonił skalny krajobraz i ułatwił budowę pierwszych szlaków.
Warto wiedzieć, że już w XVIII w. po tutejszych skałach oprowadzali pierwsi przewodnicy. Po czeskiej stronie był to Josef Mühlwald z Teplic nad Metují, który w 1790 r. towarzyszył Johannowi Wolfgangowi Goethe w jego wędrówce po Adršpaskim Skalnym Mieście. Z kolei po stronie polskiej, na Szczelińcu Wielkim, działał Franz Pabel – pierwszy oficjalny przewodnik górski w tej części Sudetów, uznawany za pioniera zorganizowanej turystyki. To on wyznaczył pierwsze ścieżki, osadził schody i platformy widokowe, tworząc zalążek dzisiejszej infrastruktury turystycznej na Szczelińcu.
Do rozwoju Adršpašskich Skál przyczynił się baron Ludwik Karel Nádherný – arystokrata, który nie tylko stworzył sieć ścieżek i mostków, ale też uczynił z Adršpachu kurort odwiedzany przez monarchów i poetów. Sam Goethe zakochał się w tych skałach w 1790 r.. Dziś jego popiersie stoi przy Wielkim Wodospadzie.
Skalne miasta Sudetów
Skalne miasta – skalne labirynty z piaskowca – to jeden z najciekawszych fenomenów geologicznych Sudetów. Znajdziemy je nie tylko w Adršpachu, ale również w Teplických Skálach, Broumovských Stěnach, a po polskiej stronie w Błędnych Skałach i na Szczelińcu Wielkim. Te czeskie – Adršpašsko-Teplické skály – to największy kompleks tego typu w Czechach, a zarazem jeden z najpiękniejszych w Europie.
Skały piaskowcowe powstały ponad 80 milionów lat temu z osadów praoceanu. Przez wieki były modelowane przez wodę, mróz i wiatr. Efektem są skalne iglice, baszty, wąwozy i szczeliny, które często mają własne nazwy, jak Głowa Cukru, Kochankowie, Starosta i Starościna. Obszar objęty jest ochroną w ramach Narodowego Rezerwatu Przyrody Adrszpasko-Teplickie Skały, a jego niezwykła rzeźba terenu i endemiczna flora sprawiają, że to prawdziwy raj nie tylko dla turystów, ale i naukowców.
Adršpach – turystyczna mekka
Do Adršpachu łatwo dotrzeć – z Wrocławia to około 2 godziny jazdy samochodem. Nie trzeba czeskiej winiety – wystarczy przez Mieroszów przekroczyć granicę i kierować się za drogowskazami. Alternatywą są Koleje Dolnośląskie – latem kursuje bezpośredni pociąg z Wrocławia przez Wałbrzych (linia D67).
Wejście do Skalnego Miasta Adršpach jest płatne i obowiązuje system rezerwacji online – bilety najlepiej kupić wcześniej, bo latem miejsca szybko się kończą. Cena zależy od sezonu i godziny, a także rodzaju biletu, można kupić bilety rodzinne. Z psem można zwiedzać, ale za pupila trzeba dopłacić. Psy nie mogą płynąć łodzią, a rejsy organizowane są tylko w sezonie. Przy wejściu dostępne są płatne parkingi, wymagające wcześniejszej rezerwacji. Toalety i gastronomia znajdują się tylko przed bramkami – wewnątrz rezerwatu ich nie znajdziemy.
Wędrówkę rozpoczynamy na parkingu głównym przy wejściu do Skalnego Miasta Adršpach. Po przekroczeniu bramek kierujemy się na zielony szlak – to klasyczna trasa po Adršpašskich Skálach, która prowadzi przez najbardziej znane formacje skalne.
Największe atrakcje Adršpašskie
Zielony szlak, który ma około 3,5 km. to najciekawsza trasa w Adršpachu. Prowadzi przez jeziorko – Pískovna, co dosłownie oznacza „piaskownia”, ponieważ powstało w miejscu dawnego wyrobiska piasku. To sztuczny zbiornik o niezwykle malowniczym położeniu, otoczony skalnymi ścianami. Na trasie znajdziecie wąwozy, labirynty i mostki. Po drodze zobaczymy gotycką bramę z 1839 r., Mysią Dziurę (przesmyk o szerokości 50 cm), Głowę Cukru – iglicę o niesamowitych proporcjach – i dwie kaskady wodospadów na rzece Metuje. Dodatkową atrakcją jest rejs łodzią, choć bardziej docenią go dzieci niż wytrawni turyści.
Szlak żółty prowadzi do Teplických Skál – dzikszego, mniej uczęszczanego „brata” Adršpachu. Tutaj skały są wyższe, bardziej monumentalne i mniej przekształcone turystycznie. Po zwiedzeniu Adrspachu i Teplickich Skál warto przejść przez centrum Teplic nad Metují – malowniczego miasteczka z zabytkami i kawiarniami – i wrócić do Adršpachu pociągiem (10 minut jazdy).
Skalne miasta są niezwykłą atrakcją Sudetów. Ich przeszłość geologiczna pozwala na sformułowanie – góry powstałe z morza. Na terenach między innymi obecnych Gór Stołowych miliony lat temu było ciepłe i płytkie morze. Osady z dna morza przekształciły się w wyniku wielu procesów w skały piaskowcowe, margle i iły. Warstwy te ułożyły się niemal zupełnie poziomo. W czasie wypiętrzania Alp i Karpat (orogeneza alpejska) doszło do wypiętrzenia tych osadowych warstw. Góry Stołowe zostały wydźwignięte ku górze jako płaska płyta skalna, bez fałdowania – stąd ich „stołowy” profil. Są to góry płytowe – jedne z nielicznych w Europie. My obecnie w skalnych miastach widzimy efekt wielu milionów lat działalności wody, wiatru, temperatury i procesów erozji, a także w ostatnich stuleciach – działalności człowieka
W Górach Stołowych formacje skalne są chronione zarówno rezerwatami Czeskimi, jak i ochroną Parku Narodowego Gór Stołowych. W kliku miejscach ograniczona jest liczba ludzi na szlakach. Przyroda też ma prawo do spokoju. Dlatego też noc jest dla niej zarezerwowana – szanujmy to.
